سرور مجازی (VPS) چیست؟ آیا به‌درد من می‌خورد؟

سرور مجازی چیست؟

VPS سَرواژه‌ای از Vitual Private Server هست و در زبان فارسی سرور مجازی خصوصی معنی میده که در بیشتر منابع به اختصار از این عبارت به عنوان سرور مجازی هم یاد می‌کنن. همون‌طور که می‌دونید سرور یک رایانهٔ قدرتمنده که تمام فایل‌ها و اطلاعات مربوط به یک وبسایت رو در خودش ذخیره داره. هر زمان که یک نفر در شبکهٔ جهانی اینترنت نام اون وبسایت رو وارد می‌کنه، اطلاعات مربوط به اون (که در سرور ذخیره شده) فراخوانی میشه و برای کاربر به نمایش در میاد.

VPS هم نوعی سروره که در ساخت اون از تکنیک‌های مجازی‌سازی (Virtualization) استفاده کردن تا بتونن یک سرور فیزیکی رو به چند سرور مجازی جدا از هم تقسیم کنن و به هر کدوم یک سیستم‌عامل جدا اختصاص بدن.  

کار تکنولوژی مجازی‌سازی به این صورته که با اون می‌تونیم از نسخۀ واقعی یک چیز، یک نسخۀ مجازی بسازیم. سرورهای مجازی از این تکنولوژی کمک می‌گیرن تا یک سخت‌افزار مستقل (سرور فیزیکی) رو با استفاده از یک نرم‌افزار، به چند سرور مجازی تبدیل کنن. این کار به ما اجازه میده روی یک سرور فیزیکی چند سرور جدا از هم داشته باشیم و روی هر سرور جدا بتونیم یک سیستم‌عامل مستقل، RAM و دیتاهای دیگه سوار کنیم.

در سرور مجازی هیچ منبعی با منبع دیگه تداخل نداره اما همگی از یک فضای واحد استفاده می‌کنن؛ درست مثل یک مجتمع مسکونی که هر واحدی (یک سرور مجازی) در یک فضای بزرگ (کل مجتمع) قرار داره و از امکانات اون مجتمع استفاده می‌کنه. سرعت و امنیت یک سرور مجازی جدا از سرورهای مجازی دیگه‌ست و هیچ کدوم از سرورها نمی‌تونن دخالتی روی سرور دیگه داشته باشن.

انواع سرور مجازی

دسته‌بندی‌های مختلفی برای VPS وجود داره، به عنوان مثال میشه سرور مجازی رو بر اساس سیستم‌عامل، مدل مجازی‌سازی، تکنولوژی‌های به کار گرفته شده در اون و موقعیت جغرافیایی دسته‌بندی کرد.

سرور مجازی بر اساس سیستم‌عامل

برای مدیریت سرور یا هاست، سیستم‌عامل‌های مختلفی وجود داره، اما به طور کلی سه سیستم‌عامل زیر محبوبیت و استفادهٔ بیشتری در مدیریت VPS ها دارن.

سرور مجازی لینوکس

یک گزینه برای مدیریت سرور مجازی، استفاده از سیستم‌عامل لینوکس هست. سیستم‌عامل لینوکس برای مدیریت سایت‌هایی که با استفاده از زبان Php نوشته شده، بیشتر کاربرد داره. یکی از مزیت‌های استفاده از سیستم‌عامل متن باز لینوکس اینه که می‌تونید برنامه‌ها و نرم‌افزارهای زیادی رو روی اون نصب کنید.

سرور مجازی ویندوز

برای مدیریت سایت‌هایی که با استفاده از زبان‌های مایکروسافت مانند ASP.NET نوشته شده، به سرور مجازی ویندوزی نیاز دارید. یکی از مزیت‌های استفاده از سیستم‌عامل ویندوز اینه که کار با اون نسبت به کار با VPS لینوکسی راحت‌تره.

سرور مجازی میکروتیک

میکروتیک (Mikrotik) نام یک شرکت در لتونی هست که به خاطر انتشار سیستم‌عامل RoutersOS شهرت پیدا کرده. این سیستم‌عامل پایهٔ لینوکسی داره و میشه اون رو هم روی کامپیوترهای خانگی و هم روی سرور نصب کرد. بیشتر کاربرد سرورهایی که با این سیستم‌عامل کار می‌کنن برای مسیریابی در شبکه‌های کامپیوتری (Routing) هست.

سرور مجازی بر اساس موقعیت جغرافیایی

دسته‌بندی دیگه‌ای که برای سرورهای مجازی وجود داره، بر اساس موقعیت جغرافیایی سرور و دیتاسنتر اون‌هاست؛ به عنوان مثال اگر یک سرور در ایران باشه، به اون سرور مجازی ایرانی میگیم.

سرویس‌های مجازی اختصاصی (با منابع کاملا اختصاصی مانند CPU، RAM و ...)، اشتراکی (با منابع سخت‌افزاری اشتراکی) و ابری از دیگر انواع سرورهای مجازی هستن که هر کدوم کاربرد خاص خودشون رو دارن.

کاربردهای سرور مجازی

از سرور مجازی میشه برای انجام کارها و پروژه‌های مختلف کمک گرفت که در ادامه به معرفی تعدادی از مهم‌ترین و پرکاربردترین اون‌ها می‌پردازیم:

استفاده برای وبسایت

فرض کنید از ترفندهای افزایش ترافیک سایت استفاده کردید و میزان بازدید از سایت‌تون بالا رفته و هاست شما دیگه نمی‌تونه پاسخگوی نیازهای وبسایت شما باشه. در این صورت می‌تونید با کمک سرورهای مجازی خصوصی مشکل خودتون رو حل کنید. هر نوع وبسایتی مثل فروشگاه‌های اینترنتی، آموزشگاه‌های مجازی، سایت‌های اشتراک فایل و ویدیو یا سایت‌های برنامه‌نویسی شده با دسترسی اختصاصی، این امکان رو دارن که از سرور مجازی استفاده کنن. سرور مجازی برای آموزشگاه‌های مجازی خوب هست که کاربرهایی کمتر از 100 نفر دارن. در غیر این‌ صورت باید از سرور اختصاصی استفاده کنن.

خدمات یکپارچه‌ای مثل طراحی سایت با ویترین، شما رو از خرید سرور و هاست جداگانه بی‌نیاز می‌کنه!

سرویس ایمیل

اگر بخوایم برای سازمان خودمون یک ایمیل اختصاصی بسازیم و قصد داریم یک سرور اختصاصی برای این ایمیل‌ها داشته باشیم، VPS انتخاب خوبی برای این کاره.

پایگاه داده

اگر برنامه‌های کاربردی داریم که با بانک‌های اطلاعاتی کار می‌کنه و حجم پایگاه دادهٔ بالایی داره می‌تونیم روی استفاده از سرور مجازی حساب باز کنیم.

سرویس‌های اشتراکی

اگر شرکت یا سازمانی داریم که برای پیشبرد کارهای خودش از سرویس و برنامه‌های اشتراکی استفاده می‌کنه و شعب مختلف در مکان‌های مختلف و دور از هم داره می‌تونیم از VPS استفاده کنیم.

توسعه یا تولید نرم‌افزار

اگر یک پروژۀ تولید یا توسعۀ یک نرم‌افزار داریم که نیاز به کار زیادی داره می‌تونیم برای انجام بهتر و سریع‌تر کارها، از سرور مجازی استفاده کنیم.

فعالیت‌های نظارتی و مدیریتی

اگر مدیری هستیم که باید تعداد زیادی مکان مانند کارخانه، کارگاه، دفتر و غیره رو به صورت آنلاین تحت نظر داشته باشیم و اون‌ها رو از هر مکانی مدیریت کنیم می‌تونیم از VPS برای انجام این کار کمک بگیریم.

سیستم‌ها و نرم‌افزارهای مدیریتی

چنانچه مدل کاری‌مون به صورتی هست که از یک سیستم مدیریت یکپارچه استفاده می‌کنیم، بهترین گزینه برای ما استفاده از سرور مجازیه.

سرویس مدیریت پروژه و کد

اگه ما تیم‌های جداگانه‌ای برای توسعۀ نرم‌افزار داریم یا با تعدادی برنامه‌نویس به صورت دورکار یا پروژه‌ای کار می‌کنیم، سرور مجازی گزینۀ خوبی برای مدیریت پروژه‌ها و کدها محسوب میشه.

مزایای سرور مجازی

در انتخاب سرور مجازی باید دقت کنیم، چون اگه این انتخاب متناسب با نیازهامون نباشه، تنها خرج اضافه روی دست‌مون گذاشتیم. پس باید به بررسی دقیق مزایا و معایب VPS بپردازیم تا در نهایت مجبور به تغییر نوع سرور نشیم.

• سرور مجازی نسبت به هاست اشتراکی سرعت بیشتری داره و میشه راحت‌تر به اون اطمینان کرد. هاست اشتراکی نوعی سرویس میزبانی‌ست که در اون تمام بخش‌های سرور مانند هارد، CPU و غیره به صورت مشترک در اختیار کاربران قرار می‌گیره. فرق هاست اشتراکی با VPS در اینه که در هاست اشتراکی هیچ منبع جداگانه‌ای در اختیار کاربران قرار داده نمیشه.
• سرور مجازی هیچ تاثیری از سرورهای مجازی همسایه‌ها نمی‌گیره. به عنوان مثال، هر اندازه ترافیک سایت سرور همسایه‌ بالا باشه، سرعت سایت ما تحت تاثیر قرار نمی‌گیره.  
• در سرور مجازی به root سرور دسترسی داریم (یعنی superuser هستیم و اجازهٔ تغییرات در هر سطحی از تنظیمات سرور رو داریم) و می‌تونیم سرور رو به دلخواه خودمون پیکربندی (Configure) کنیم.
• هیچ‌کدام از سرورهای همسایه نمی‌تونن به دیتابیس‌ها و فایل‌های ما دسترسی داشته باشن و پایگاه دادۀ ما از امنیت کاملی برخوردار هست.
• در زمان استفاده از VPS می‌تونیم به راحتی سرورمون رو ارتقا بدیم و هر کدوم از بخش‌های سرور مثل RAM، CPU، پهنای باند و فضای ذخیره‌سازی رو تا هر اندازه‌ای که لازم داریم بالا ببریم.
• هزینۀ سرور در مقایسه با امکاناتی که برای خرید اون می پردازیم، معقول و مقرون‌به‌صرفه‌ست.  
• می‌تونیم نرم‌افزارهای خاصی که روی سرور مجازی وجود داره رو اصلاح کرده یا اینکه نرم‌افزارهای جدیدی روی اون نصب کنیم.

معایب سرور مجازی

در مقابل مزیت‌هایی که VPS داره، معایبی هم داره که در ادامه به تعدادی از اون‌ها اشاره می‌کنیم:

• قیمت سرور مجازی از هاست اشتراکی بیشتره.
• برای مدیریت این سرور به متخصص یا متخصص‌هایی نیاز داریم که دانش فنی بالایی برای انجام تنظیمات و احیانا عیب‌یابی اون داشته باشن.
• اگر تنظیمات سرور به درستی انجام نشه، این امکان وجود داره که امنیت اون دچار مشکل بشه.

چند نکته برای تصمیم‌گیری نهایی

چند نکته نهایی وجود داره که خوبه در انتخاب VPS اون‌ها رو در نظر بگیریم. اینکه از چه شرکتی می‌خوایم خدمات بگیریم و این شرکت چه سابقه‌ای در انجام این کار داره. بهتره شرکتی رو انتخاب کنیم که پشتیبانی خوبی داره و می‌تونه مشکلات به وجود آمده رو خیلی سریع برطرف کنه. سابقه‌ای که دیتاسنتر از نظر امنیت داره، از گزینه‌های دیگری هست که باید مورد بررسی قرار بگیره.

اندازهٔ سایت و کسب‌وکارمون هم می‌تونه روی تصمیم‌گیری برای انتخاب سرور و میزبان اثر بذاره. اگر سایت کوچکی داریم، استفاده از هاست اشتراکی برای پیش بردن کارها گزینۀ بهتری محسوب میشه. اما اگر سایت در حال بزرگ شدن هست و از طرف دیگه هنوز به مرحله‌ای نرسیده که از سرور اختصاصی استفاده کنه، سرور مجازی بهترین گزینه محسوب میشه.

امیدواریم با در نظر گرفتن این موارد، اینکه می‌خواید چه استفاده‌ای از سرورتون بکنید و چه منابع و امکاناتی نیاز دارید، بتونید تصمیم بگیرید که آیا سرور مجازی یا VPS به درد کار شما می‌خوره یا خیر.